Administrator

Administracja i design
Zbigniew Drozd
tel. 699 957 761
zbyszekdrozd
Wszystkie zdjęcia wykonane w miejscach poblicznych. Osoby które chcą usunąć swój wizerunek z tej witryny proszone są o kontakt z administratorem. 
   

tdw logo napisy 100

   
   

Kalendarz imprez turystycznych 2023

   
Gwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywna
 

 

Jednym z charakterystycznych rysów krajobrazu Pogórza Kaczawskiego jest obecność wyraźnego pasa wzgórz ciągnących się od okolic Swierzawy i Kondratowa na zachód, aż po dolinę Bobru. Wyrastają one z łagodnie sfalowanego terenu, tworząc izolowane kopuły lub rozległe, wyrównane pokrywy o względnej wysokości 150-180 metrów. Są to pozostałości jeszcze jednego w historii regionu okresu wulkanicznego. 

Miał on miejsce u schyłku ery paleozoicznej, w górnym karbonie (320-290 mln lat temu) i permie (290-245 mln lat temu). Wtedy to na obszarze Sudetów wygasały wielkie ruchy górotwórcze, zwane waryscyjskimi lub bercyńskimi. Towarzyszyły im liczne pęknięcia w skorupie ziemskiej, którymi magma wylewała się na powierzchnię. Najbardziej ożywiona działalność wulkaniczna zachodziła w zarysowanej już wówczas niecce północnosudeckiej. Doszło wtedy do erupcji dwóch rodzajów skał magmowych: kwaśnych porfirów (inaczej ryolitów) o barwie czerwonej oraz obojętnych chemicznie melafirów (inaczej trachybazaltów) o barwie wiśniowej do czerwonej. Podczas wybuchów ówczesnych wulkanów wyrzucane były również popioły wulkaniczne, które dały porowate, mało odporne skały zwane tufami. Różny był wreszcie charakter działalności wulkanicznej: istniały pojedyncze stożki wulkaniczne oraz tworzyły się rozległe pokrywy lawowe. Zachowane do dziś w rejonie kaczawskim skały tamtego okresu to głównie wypreparowane odporniejsze fragmenty pokryw lawowych. Typowym kominem wulkanicznym jest za to np. Wielisławka. 

Jak już wspomniano, najwięcej przejawów permskiej działalności wulkanicznej można zaobserwować na płn.-zachód od Świerzawy i dalej w kierunku na Wleń, a więc w południowej części Pogórza.

Porfiry tworzą tu przede wszystkim rozległą pokrywę lawową ciągnącą się od Kondratowa po Sokołowiec, przeciętą doliną Kaczawy, która tworzy tu malowniczy przełom. Porfirowa magma wylewa się w okolicach wzgórza Jastrzębna (468 m) i spływała w kierunku zachodnim. Fragmentami tej pokrywy są Dłużyca (326 m), Wygorzel (333 m) i Wołek (388 m) a więc miała ona około 8 km długości. Natomiast nieco na południe od niej działał pojedynczy wulkan którego pozostałością jest Wielisławka (369 m). Wulkanizm porfirowy zaznaczył się jeszcze na północ od Bolkowa, (wzgórza Popielowa i Swarna), natomiast w Górach Kaczawskich większym wystąpieniem jest Żeleźniak nad Radzimowicami. 

Większe rozprzestrzenienie mają pokrywy melafirowe, które przedłużają się na obszar Pogórza Izerskiego i tworzą pas o długości ponad 30 km.. Z nich zbudowane są kulminacje Sokołowskich Wzgórz (479 m i 471 m), Rawki '(427 m), Mniszka (460 m) Sołtysiej Czuby(463 m), Księżej Góry (445 m) i szeregu mniejszych wzgórz. 

Rozlegle pokrywy melafirowe występują również tuż za Bobrem, między Marczowem a Pławną. Odbijające się dziś w rzeźbie terenu melafirowe wzgórza to odporniejsze resztki dawnej, w miarę jednolitej pokrywy a więc najprawdopodobniej miejsca, którymi magma wydostawała się z głębin skorupy ziemskiej. Należy wspomnieć jeszcze o niewielkich powierzchniowo wystąpieniach melafirów w Różanej i koło Lubiechowej, ważnych z punktu widzenia .mineralogii. Tu bowiem znaleźć można najokazalsze agaty. W obrębie porfirowych i melafirowych wzgórz znajduje się kilka szczególnie interesujących miejsc, o których warto wspomnieć: 

a) Wielisławka - o jej osobliwości stanowi odsłonięty w kamieniołomie nad Kaczawą cios termiczny. Powstał on podczas wydostawania się magmy ciasnym kominem wulkanicznym (analogicznie do bazaltów). Zjawisko ciosu w porfirach jest rzadkie, gdyż najczęściej występują one w postaci pokryw lawowych, kiedy to do powstania ciosu nie dochodzi. Wielisławka opisywana była wielokrotnie, już od 2 poł. XVIII w. i jest zabytkiem przyrody nieożywionej wysokiej klasy.. ' 

b) wystąpienia melafirów w Różanej i porfirów koło Dynowic słynne z występowania agatów, warto wspomnieć, że swe powstanie zawdzięczają działalności gorących roztworów wodnych wydobywających się z głębi Ziemi już po fazie erupcji. Zapełniają one w tym czasie powstałe niewielkie próżnie w skale, a kolejne pierścienie są śladami dopływu nowych roztworów. 

c) Dłużyca - na skokach tego wzgórza opadających do Kaczawy występują rzadko spotykane w porfirach rumowiska skalne. Tworzą one formy jęzorów bądź nieregularnych płatów. 

d) Swarna i Popielowa koło Bolkowa - na wierzchołkach i stokach tych wzgórz napotkać można liczne skałki porfirowe. Na terenie Pogórza Kaczawskiego skałki w porfirach i melafirach występują bardzo rzadko, a większość odsłonięć skały litej jest skutkiem działalności kamieniołomów.

   
© Copyright 2020 - Klub Turystyki Pieszej - SZNURÓWA - w Legnicy, ogłoszenia